Beschouwing Team Lokaal over de begroting Land van Cuijk 2023

De eerste “echte” begroting van het Land van Cuijk bespreken we vandaag, een begroting die leidend moet zijn voor de toekomst. Allereerst complimenten dat het met een gemeente in opbouw, zo moeten we het Land van Cuijk toch zien, gelukt is om een sluitende begroting aan te bieden. Een begroting waarin heel veel plannen staan die u de komende jaren wil opstellen en uitvoeren. Een begroting waarin woorden als in beeld brengen, visie opstellen, rollen vastleggen, beleid harmoniseren, etc. de hoofdrol hebben. Een begroting die daardoor voor ons, Team Lokaal, minder concreet en inzichtelijk is dan gehoopt. Wat gaan we nu “echt” doen is regelmatig niet helder en de kosten voor de diverse doelstellingen zijn onduidelijk.

De keuze om de financiële vertaling per beleidsterrein weer te geven geeft te weinig inzicht om onze controlerende taak goed uit te kunnen voeren. Helaas geeft u op onze bestuurlijke vragen ook niet een antwoord hoe u, als college, uw sturende taak wél kan oppakken. Daarom nogmaals deze vraag: Heeft u wél inzicht in de kosten per doelstelling, de items “wat gaan we doen”? Zo nee, hoe stuurt u dan op het binnen de begroting blijven van projecten en programma’s? Hoe wordt er ruimte gemaakt voor nieuw beleid indien gewenst? Wij vragen in dit verband ook uw toezegging om voor de volgende kadernota en begroting de gewenste verdiepingsslag betreffende financiële verantwoording wél te maken.

Financieel is deze begroting tot 2026 sluitend, op een begroting van 271 miljoen euro geeft een overschot van een half miljoen euro echter weinig ruimte voor structurele tegenvallers of extra nieuw beleid. De reserves, alhoewel nog niet volledig in beeld lijken voldoende om risico’s op te vangen. Door het niet verhogen van de OZB tarieven met de inflatiecorrectie lopen we als gemeente jaarlijks 720.000 euro mis. Eigenlijk ontnemen we u daardoor mogelijkheden om de begroting ook op termijn sluitend te houden. En lopen we meer risico op bezuinigingen in de toekomst, of te weinig geld om harmonisaties op de gewenste manier te realiseren. Echter gezien de huidige situatie waarin onze inwoners al veel hogere kosten van levensonderhoud hebben, en er geen bezuinigingen nodig zijn om de begroting nu sluitend te krijgen steunen we uw voorstel om de inflatiecorrectie niet toe te passen. We vertrouwen er ook op dat u ons meeneemt in bijsturingen lopende het jaar en de mogelijkheden die er hopelijk nog komen om het gat in de begroting van 2026 op te vangen.

Inhoudelijk hebben wij deze begroting beoordeeld op aansluiting met het raadsprogramma en de zes speerpunten van Team Lokaal: “Slim bouwen en goed wonen, Gezonde en schone leefomgeving, Gezien en gehoord worden, Iedereen doet mee, Sterke economie & Aantrekkelijk Land van Cuijk”. Wij zijn tevreden dat we in deze begroting veel van onze speerpunten terug vinden. Hierbij merken we wel op dat wij uw zorgen genoemd in de inleiding delen. Is er wel voldoende personeel inzetbaar voor alle ambities, hoe gaan we om met stijgende kosten, dus in hoeverre kunnen we de begroting realiseren?

Wij willen, omdat de begroting in feite ook de werkopdracht voor college en ambtelijke organisatie is, u verder nog de volgende 10 punten meegeven.

1. Betreffende Slim bouwen en goed wonen. Hier maken wij ons toch ernstig zorgen dat u veel tijd verliest met het opnieuw onderzoeken van woonwensen. Wij roepen u op om vooral ook gebruik te maken van informatie uit de kernen CV’s en masterplannen wonen. Verder geeft u in de beantwoording van onze vragen aan dat u onderzoekt of u concept aanvragen voor de beoordeling van ruimtelijke plannen weer kan toelaten na 1 januari. Dat antwoord is voor ons niet concreet genoeg. Nu de omgevingswet is uitgesteld met minimaal een half jaar kan het niet zo zijn dat in de gemeente Land van Cuijk nieuwe ruimtelijke plannen tot de invoering van deze wet niet worden behandeld. Via een motie, mede ingediend door de VVD, roepen wij u op om dit zo snel mogelijk weer in gang te zetten.

2. Een Gezonde en schone leefomgeving is voor Team Lokaal ook een omgeving waarin we verduurzamen en vergroenen. Voor vergroenen is de Stichting Steenbreek een belangrijke partner. Al 160 gemeenten zijn aangesloten bij Steenbreek en zetten samen acties op touw om met inwoners en bedrijven de leefomgeving duurzaam te vergroenen. Denk aan korting voor regentonnen, het aanleggen van geveltuintjes, balkonparadijzen en organiseren van straatacties. Ook de stichting struikroven, die planten die moeten wijken voor de sloop en renovatie van woningen en andere gebouwen een nieuwe bestemming geeft en de campagne “meerbomen.nu” dat zaailingen en jonge bomen van kansarme plekken verplaatst zijn volgens ons partners om mee samen te gaan werken. Via een motie, mede ingediend door GL-PvdA, roepen wij u op om ook als gemeente Land van Cuijk aansluiting te zoeken bij deze stichtingen. Verder willen we u vragen om een overzichtskaart te maken van de zandpaden in onze gemeente. Ook zandpaden spelen een rol in natuurbehoud, en hebben een recreatieve functie. Indien er geen overzicht is, zoals u aangeeft als antwoord op onze vragen hoe kan u dan monitoren of deze ”verdwijnen”? Graag uw toezegging hiervoor.

3. In verband met een gezonde en schone leefomgeving vragen wij ons af of op de Mijngemeente app de mogelijkheid kan worden toegevoegd om een melding te doen over de buitenruimte, geluid, geur, etc. richting ODBN. Of dat er een duidelijke verwijzing naar de meldpagina van de ODBN kan worden toegevoegd. Graag uw reactie.

4. Voor verduurzaming vragen wij uw aandacht voor energiebesparing vanuit de gemeente. D66 zal mede namens ons een motie indienen waarin wij u vragen uw energiegebruik terug te dringen, bijvoorbeeld door de verlichting van het gemeentehuis aan te passen en straatverlichting zo mogelijk te verminderen. Hierbij is het voor ons wel van belang dat u aanpassingen in openbare verlichting in overleg met inwoners oppakt. Kunt u dit toezeggen? Daarnaast waren wij verrast om in de begroting te lezen dat het budget voor het duurzaamheidsplan met 315.000 euro daalt. Voor de kosten van verduurzaming van gemeentelijke gebouwen lijkt zelfs géén budget opgenomen. U verwacht een routekaart voor deze verduurzaming in 2023 aan de raad voor te leggen. Vraag: is het niet al verstandig om alvast een budget hiervoor te reserveren? Dan kunt meteen aan de slag in 2023.

5. Betreffende Gezien en gehoord worden: hier vragen wij extra aandacht voor het proces rondom kernendemocratie. Kernendemocratie was een voorwaarde voor herindeling en zou de schaalvergroting van het Land van Cuijk voor wijken, dorpen en stad weer moeten verkleinen. Er zijn prachtige en heel informatieve karakteristieken en focuspunten per kern opgesteld. Focuspunten zoals verkeersveiligheid, behoud van voorzieningen en zelfredzaamheid, betaalbare woningen, aantrekkelijk dorpshart, etc. Dit zijn echter punten die veel meer gaan vragen dan alleen uitwerking waarvoor u 7500 euro heeft toegezegd. Hoe voorkomt u dat er veel hogere verwachtingen in de kernen zijn die we niet kunnen waarmaken? Wie zal projecten prioriteren en hoe en waar vinden we budget? De begroting is maar net sluitend. Met alleen de door u genoemde Werk in Uitvoering projecten komen we er niet. Uw beantwoording van onze bestuurlijke vragen hierover was erg summier, graag een nadere toelichting. Ook bevreemdt het ons dat u aangeeft om het handboek kernendemocratie alleen te bespreken in de raadswerkgroep. Vraag: Waarom wordt dit niet ter besluitvorming voorgelegd aan de raad?

6. Iedereen doet mee. Hier willen wij u vragen om extra aandacht te besteden aan het bereiken van onze inwoners, de gemeentelijke visie over communicatie lijkt met name gericht op organisatiedoelen. Wil het college onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de communicatie binnen en tussen kernen te versterken, beter aan te sluiten op behoeften van inwoners en bestaande gebruiken in de diverse kernen? We denken hierbij bijvoorbeeld aan het meer inzetten van kleinschalige dorpsblaadjes of websites.

7. Ook willen wij u vragen om te bezien of het mogelijk is om de WMO hulp bij het huishouden weer inkomensafhankelijk te maken. Doordat het tarief voor deze hulp voor iedereen gelijk is, is er een sterke toename van personen uit hogere inkomensgroepen die deze hulp eerst zelf regelde én betaalde. En nu vanwege de lagere kosten gebruik maakt van de WMO voorziening. Dit leidt echter tot personeelstekorten voor deze hulp, wat volgens Team Lokaal ongewenst is. Vooruitlopend op veranderingen in de landelijke wetgeving en in navolging van een aantal andere gemeenten willen wij deze WMO voorziening weer inkomensafhankelijk maken. Een motie daartoe dienen wij mede namens, GL-PvdA en LLvC, hiervoor in.

8. Sterke economie. Hier zijn wij zeer benieuwd naar de nog op te stellen economische visie, met name de visie bedrijventerreinen. Voor Team Lokaal is van belang dat lokale kleinschalige economische activiteiten plaats kunnen blijven vinden in alle kernen.

9. Aantrekkelijk Land van Cuijk. Hier vragen wij extra aandacht voor vrijwilligers die in een wijk, dorp of stad kleinschalige, niet commerciële activiteiten organiseren die de leefbaarheid verhogen. Denk aan een kerstmarkt, rommelmarkt of muziekuitvoering. Deze organisatoren betalen leges die vaak niet in verhouding staan tot een eventuele opbrengst. Voor verenigingen en stichtingen die maatschappelijke, sociale of culturele activiteiten organiseren is vrijstelling mogelijk. Voor vrijwilligers niet verbonden aan een stichting of vereniging lijkt dit niet te gelden. Vraag: is het college bereid om vrijstelling te verlenen voor kleinschalige, niet commerciële activiteiten die door vrijwilligers worden georganiseerd? Zijn er ook meerjaren vergunningen mogelijk voor dit soort activiteiten? Dit om de drempel zo laag mogelijk te houden.

10. Als laatste aandachtspunt vragen we u alvast rekening te houden met een additionele middelen aanvraag in de eerste Bestuursrapportage 2023 aangaande verbeteringen in het traject van de N602. Op initiatief van Team Lokaal loopt een onderzoek aangaande de verhoging van de veiligheid van kwetsbare verkeersdeelnemers op dit traject. Wij verwachten dat de uitkomsten van dit onderzoek aanleiding zullen zijn voor extra maatregelen.

Tot slot wensen wij u veel succes met de verdere uitvoering van alle plannen uit deze begroting.

Helma Pluk
Fractievoorzitter Team Lokaal

(alle documenten zijn te vinden via https://lvc.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/a9567c03-1ca0-4dbe-9a38-a169745ae14a deze link)